Tuyên Quang - Những dấu son lịch sử.

Tuyên Quang - những dấu son lịch sử



Năm 1831

Ngày 4-11-1831, vua Minh Mệnh tiến hành cải cách bộ máy hành chính toàn quốc, chia định địa hạt từ Quảng Trị trở ra thành 18 tỉnh, trong đó có tỉnh Tuyên Quang. Thời điểm này được ghi chép trong Đại nam thực lục chính biên: “...Tân Mão, năm Minh Mệnh thứ 12, mùa đông, tháng 10, ngày mồng 1 làm lễ đông hưởng...”.

Tỉnh Tuyên Quang lúc đó gồm 1 phủ, 1 huyện và 5 châu, gồm: Phủ Yên Bình; huyện Hàm Yên; châu Vị Xuyên (gồm toàn bộ tỉnh Hà Giang hiện nay), châu Thu Vật (huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái hiện nay), châu Đại Man (huyện Chiêm Hóa và Na Hang tỉnh Tuyên Quang hiện nay), châu Lục Yên (huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái hiện nay), châu Bảo Lạc (huyện Bảo Lạc và huyện Bảo Lâm tỉnh Cao Bằng hiện nay).



Giai đoạn 1831 - 1945:

Dưới sự thống trị của chế độ phong kiến nhà Nguyễn, đời sống nhân dân vô cùng cực khổ, sưu cao thuế nặng, quan lại, cường hào bóc lột, nhũng nhiễu. Không cam chịu bất công, nhân dân Tuyên Quang liên tục nổi dậy chống áp bức, điển hình là cuộc nổi dậy của tri châu Bảo Lạc Nông Văn Vân (1833 - 1835).

Ngày 31-5-1884, thực dân Pháp đánh chiếm Tuyên Quang, nhân dân trong tỉnh thực hiện “vườn không nhà trống”, cùng đạo quân của Lưu Vĩnh Phúc vây đánh địch trong thành Tuyên Quang, phục kích địch tại Hòa Mục (xã Thái Long, huyện Yên Sơn) tiêu diệt và làm bị thương hàng trăm tên địch.

Ngày 3-2-1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, cơ sở cách mạng của Đảng ở Tuyên Quang bắt đầu được gây dựng. Tháng 6-1937, đồng chí Hoàng Văn Lịch được Xứ ủy Bắc Kỳ cử về hoạt động cách mạng tại Tuyên Quang. Ngày 20-3-1940, chi bộ Mỏ than - chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh được thành lập.

Ngày 9-3-1945, phát xít Nhật đảo chính Pháp. Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta’’. Tại Tuyên Quang, ngay trong đêm 10-3-1945, lực lượng cách mạng đã tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền tại xã Thanh La thắng lợi, rồi tiến về giải phóng Đăng Châu - huyện lỵ Sơn Dương; ngày 16-3-1945, Châu Tự Do, chính quyền cách mạng cấp huyện đầu tiên trong cả nước được thành lập.

Tháng 5-1945, lãnh tụ Hồ Chí Minh từ Pác Bó (Cao Bằng) về Tân Trào (Tuyên Quang) trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng. Tháng 6-1945, Người chỉ đạo thành lập Khu giải phóng gồm 6 tỉnh, Tuyên Quang trở thành Thủ đô Khu giải phóng, trung tâm căn cứ địa cách mạng của cả nước. Tháng 7-1945, Tỉnh ủy lâm thời tỉnh Tuyên Quang được thành lập, do đồng chí Tạ Xuân Thu làm Bí thư.

Từ ngày 13 đến 15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp tại khu rừng Nà Lừa (xã Tân Trào, huyện Sơn Dương) quyết định Tổng khởi nghĩa trong toàn quốc. Từ ngày 16 đến ngày 17-8-1945, tại đình Tân Trào Quốc dân Đại hội đã họp, bầu ra Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời, do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Ngày 16-8-1945, đồng chí Võ Nguyên Giáp đọc Bản Quân lệnh số 1 của Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc, chỉ huy đơn vị giải phóng quân tiến về Hà Nội.

Ngày21-8-1945, khởi nghĩa giành chính quyền tại Tuyên Quang thắng lợi hoàn toàn. Từ đây, nhân dân các dân tộc Tuyên Quang đã trở thành người làm chủ đất nước, cùng cả dân tộc Việt Nam bước sang kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Giai đoạn 1946 - 1954


Bia kỷ niệm Chiến thắng Bình Ca, Thu Đông 1947. Ảnh: K.T

Ngày 19-12-1946, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ. Tuyên Quang trở thành Thủ đô Kháng chiến. Từ năm 1947 - 1954, Tuyên Quang là nơi ở làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch phủ - Thủ tướng phủ, Quốc hội, Mặt trận, các đoàn thể; 11 bộ, 65 cơ quan Trung ương; Chính phủ kháng chiến Lào...

Thu đông 1947, thực dân Pháp mở cuộc tấn công lên căn cứ địa Việt Bắc nhằm tiêu diệt cơ quan đầu não kháng chiến. Bằng lối đánh du kích, mưu trí, linh hoạt, sáng tạo, những chiến thắng giòn giã của quân dân Tuyên Quang ở Bình Ca, Km 7, Cầu Cả, Khe Lau... đã làm phá sản âm mưu “đánh nhanh, thắng nhanh” của địch. Phối hợp với bộ đội chủ lực, quân và dân Tuyên Quang đã góp phần bẻ gẫy “gọng kìm phía tây” của địch.

Là địa bàn tập trung hầu hết các cơ quan đầu não kháng chiến, Tuyên Quang là nơi diễn ra những sự kiện quan trọng như: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Đại hội thống nhất Việt Minh - Liên Việt; Đại hội Liên minh nhân dân ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia; Đại hội anh hùng Chiến sỹ thi đua và cán bộ gương mẫu toàn quốc lần thứ nhất; Kỳ họp thứ III, Quốc hội khóa I...

Giai đoạn 1954 - 1975

Thực hiện kế hoạch 3 năm (1958 - 1960) tỉnh đã tập trung phát triển kinh tế, tài chính, trong đó lấy sản xuất nông nghiệp là cơ bản, phong trào hợp tác hóa nông nghiệp diễn ra mạnh mẽ, cuối 1960 tỉnh cơ bản hoàn thành hợp tác hóa nông nghiệp.

Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, đời sống kinh tế, xã hội, chính trị của tỉnh có những biến đổi sâu sắc, căn bản hoàn thành cải tạo xã hội chủ nghĩa. Sự hình thành giai cấp nông dân tập thể và mở rộng đội ngũ công nhân, trí thức, tăng cường sự liên minh, hợp tác giữa công nhân, nông dân là một thắng lợi to lớn có ý nghĩa lịch sử.

Từ năm 1966 - 1975, nhân dân trong tỉnh thi đua phát triển kinh tế, xã hội, tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh, tích cực chi viện cho miền Nam, hoàn thành mọi kế hoạch của Đảng, Nhà nước giao.

Giai đoạn 1975 - 1991

Ngày 27-12-1975, hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang sáp nhập thành tỉnh Hà Tuyên. Trong 15 năm (1976 - 1991), dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Hà Tuyên, kinh tế - xã hội có bước chuyển biến, phù hợp với tình hình cụ thể. Toàn tỉnh tập trung sức người, sức của cho cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền biên giới Tổ quốc, đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại nhiều mặt của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, trong những năm 1986 - 1991 Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Hà Tuyên đã đạt được nhiều thành tích trong phát triển kinh tế - xã hội. Đời sống của nhân dân được cải thiện một bước. Quốc phòng - an ninh được tăng cường. Dân chủ trong Đảng và trong xã hội được mở rộng, lòng tin của nhân dân vào Đảng, vào chủ nghĩa xã hội được nâng cao.

Giai đoạn 1991- 2011

Ngày 12-8-1991, Quốc hội khóa VIII, kỳ họp thứ 9 quyết nghị chia tỉnh Hà Tuyên thành hai tỉnh là Hà Giang và Tuyên Quang.

20 năm qua Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang luôn đoàn kết, khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu giành những thành tựu quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực. Kinh tế tăng trưởng với tốc độ khá cao; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ, giảm dần tỷ trọng nông, lâm nghiệp. Đời sống nhân dân không ngừng cải thiện và từng bước được nâng cao. Quốc phòng được tăng cường, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị đạt được những kết quả quan trọng. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được các cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên thực hiện nghiêm túc.

Tháng 10-2010 Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ XV đã xác định các chỉ tiêu chủ yếu đến năm 2015: Phấn đấu tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân trên 14%/năm. Chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế theo hướng tăng dần tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ, giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp; GDP bình quân đầu người đạt 1.300 USD; thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 1.400 tỷ đồng...